Czernidłak Kołpakowaty

Od ponad dekady, latem i jesienią na moim podwórku pojawiały się licznie grzyby o białym, jajowatym kapeluszu, które szybko rozpływały się w czarną nieapetyczną maź. Nigdy nie zwracałem na nie większej uwagi, z góry zakładając, że są to trujące muchomory. Jakież było moje zdziwienie, kiedy poszperałem trochę w Internecie dowiadując się, że jest to jadalny i bardzo smaczny czernidłak kołpakowaty!

Kiedy tego roku podwórko obrodziło w te grzyby, od razu zebrałem je z zamiarem zjedzenia. Babka i matka zrobiły mi awanturę o to, że postępuję lekkomyślnie i z pewnością doznam zatrucia, może nawet śmiertelnego, ale pewien swojej wiedzy nie dałem się im przestraszyć i odwieść od konsumpcji. Nigdy nie zjadłbym grzyba, co do którego jadalności nie byłbym absolutnie przekonany. Do tego samego namawiam zresztą gorąco wszystkich czytających.Moim ulubionym sposobem przyrządzania czernidłaka kołpakowatego jest smażenie jego pokrojonych kapeluszy na oleju z dodatkiem cebuli, a po przyrumienieniu i śmietany. Zdecydowanie jest to grzyb o wybornych walorach konsumpcyjnych, i znacznie różniący się pod ich względem od innych gatunków. Zapachem przypomina rosół, bulion drobiowy, smakiem i konsystencją – skórkę pieczonego kurczaka (wielu osobom jego smak kojarzy się z cielęciną). Innym popularnym sposobem przyrządzania tego grzyba jest panierowanie go i smażenie jak kotlecika. Można również smażyć je obtoczone w cieście naleśnikowym.

Grzyb ten – dość zresztą pospolity – występuje na obszarach zaludnionych, a więc: trawnikach, ogródkach, podwórkach, polach. Pojaw następuje już wiosną, i trwa nawet do listopada. Do spożycia nadają się tylko okazy młode, mające białe blaszki. Najlepiej zbierać je i poddawać obróbce kulinarnej od razu po znalezieniu, ponieważ szybko dojrzewają do rozsiania zarodników, co czynią rozpuszczając się w atramentową bryję. Jeśli jesteście smakoszami tego gatunku, możecie przenieść takie właśnie rozpływające się okazy w rejon, w którym chcielibyście, żeby wyrosły w następnym sezonie. Prawie na pewno zabieg taki uwieńczony zostanie sukcesem.

Istnieje możliwość pomylenia czernidłaka kołpakowatego z czernidłakiem pospolitym, który różni się od niego choćby szarą barwą kapelusza. Grzyb ten jest uznawany za niejadalny z uwagi na posiadanie toksyn, które w połączeniu z alkoholem mogą wywołać ciężkie zatrucie (nie należy pić na dobę przed jego konsumpcją, oraz aż na cztery dni po niej!). Jego konsumpcja sama w sobie nie stwarza jednak zagrożenia dla zdrowia, toteż – chociaż nieszczególnie smaczny – przez wielu grzybiarzy jest zbierany.

Czernidłak kołpakowaty jest jednym z nielicznych grzybów witalnych. Obniża poziom cukru we krwi, ma właściwości przeciwnowotworowe, pomaga w zaparciach. W sprzedaży są dostępne nawet kapsułki z ekstraktem tego gatunku. Niektóre źródła podają jednak, że grzyb ten zawiera substancje blokujące rozkład alkoholu w organizmie, przez co połączenie go z napojami wyskokowymi może zaowocować kilkudniowym… kacem. Nieco podobnie więc jak w przypadku czernidłaka pospolitego, lepiej wstrzymać się z piciem alkoholu w związku z jego spożyciem – chociaż na dzień przed nim i dzień po nim.

Żal mi wszystkich okazów czernidłaka – okazów liczonych w setkach – którym przez niewiedzę pozwoliłem rozpłynąć się tuż pod swoim nosem, zamiast zjeść je ze smakiem. Cóż, pozostaje cieszyć mi się myślą, że kolejne lata przyniosą jeszcze wiele tych grzybów, i świadomością, że wyrosną na moim własnym podwórku, gdzie nikt nie uprzedzi mnie w ich zbiorze.